عملکرد بی‌عیب‌ونقص و نگهداری چیلر جذبی با رعایت دقیق دستورالعمل نگهداری به شرح زیر میسر خواهد بود. درضمن بهره‌برداری از چیلرهای جذبی، موارد زیر را دقیقاً رعایت کنید:
- عامل مهم در چیلرهای جذبی، حفظ خلا به میزان تعریف‌شده می‌باشد. درصورتی‌که گازهای تقطیر ناپذیر در چیلر جمع‌شده باشند، با راه‌اندازی پمپ پرچ، آن‌ها را از سیستم خارج کنید.
- حجم و وضعیت بخار، آب چیلر، آب برج خنک‌کننده که به سیستم وارد می‌شود، باید در حدود تعریف‌شده در برگۀ مشخصات فنی حفظ گردد. همواره از تغییرات ناگهانی در مقادیر ذکرشده خودداری کنید.
- کاهش ناگهانی حرارت آب برج ورودی به ابزربر ممکن است سبب کریستال شدن محلول شود. سعی کنید تأمین آب سرد از برج به‌صورت پایدار و یکنواخت باشد.
- استفاده از آب سرد برج باکیفیت نامرغوب می‌تواند ظرفیت برودتی چیلر جذبی را کاهش دهد (رسوب‌گذاری در داخل ). توصیه می‌شود از وسایل سختی گیر برای جلوگیری از رسوب‌گذاری در لوله‌های ابزربر و کندانسور استفاده شود. سختی آب برج نباید از ppm ۵۰تا ۹۰ بیشتر شود.
آنچه در این مطلب خواهید خواند
بازرسی هفتگی در نگهداری چیلر جذبی؛
نفوذ هوا به داخل چیلر جذبی، ظرفیت چیلر را کاهش می‌دهد و سبب کریستال شدن محلول می‌شود. جهت حفظ خلأ، موارد زیر را مراعات کنید:
آزمایش نشتی پمپ خلا
- یک شیلنگ را به خروجی پمپ خلأ متصل کنید. انتهای دیگر شیلنگ را داخل ظرف روغن پمپ خلأ قرار دهید و آن را به صورتی ثابت کنید که حداقل ۶ میلی‌متر زیر سطح روغن قرار گرفته باشد.
- شیر دستی بین چیلر و پمپ خلأ را ببندید. همچنین شیر بالای پمپ خلأ را هم ببندید.
- مطمئن شوید که فشار در ورودی پمپ خلا به دو میلی‌متر جیوۀ مطلق برسد.
- هرگاه هیچ حبابی در طول سه دقیقه پس از راه‌اندازی پمپ خلا تشکیل نشده باشد، بدان معنی است که لوله‌های پمپ خلا و خود پمپ خلا در شرایط خوبی نصب‌شده اند و هیچ ایرادی ندارند.
نگهداری پمپ خلا
درصورتی‌که از پمپ خلأ به خوبی بهره‌برداری شود، هیچ خللی در عملکرد آن پدید نخواهد آمد. بهر حال ، گازهای قابل تقطیر مختلف، ذرات ریز، غبار (که توسط پمپ خلا جذب می‌شوند) و فاسدشدن روغن که بر اثر حرارت زیاد درضمن کارکرد مستمر و طولانی پمپ خلا اتفاق می‌افتد، سبب لطمه و صدمه به اجزا پمپ خلا می‌گردد. لازم است فعالیت‌های زیر به‌صورت هفتگی انجام گیرد:
روغن پمپ
هدف از استفاده از روغن به شرح زیر است:
- اجزا شیر خروجی توسط روغن کاملاً غیرقابل نشتی و سیل (بسته) شوند و حتی‌الامکان نشتی را کاهش دهند.
- اجزا گردنده روان کاری شده و پمپ روان کار می کند.
- لایه‌ای از روغن بین دریچه و محور ایجاد شود و نشتی بین ورودی و خروجی رخ ندهد.
- میزان خلا با پرشدن فضای قسمت خروجی با روغن افزایش می یابد.
همان طور که در بالا نشان داده شد، خواص روغن بر میزان خلا که حاصل می‌گردد، دارد. همواره دقت کنید که خواص روغن و سطح روغن در حدود تعریف‌شده حفظ گردند. در صورت فاسدشدن روغن، آن را تعویض کنید. وقتی‌که سطح روغن پایین بیاید، روغن اضافه کنید. فاصلۀ زمانی برای تعویض روغن بستگی به چگونگی عملکرد پمپ دارد. درصورتی‌که پمپ خلا عملکرد ضعیفی داشته باشد، روغن آن را عوض کنید.
در ضمن عملکرد پمپ خلا ممکن است آب در پوستۀ پمپ جمع شود. درصورتی‌که آب در پوسته افزایش یابد، روغن باکیفیت نامناسب ممکن است به داخل اجزا پمپ نفوذ نماید. در این حالت، لازم است روغن را عوض کنید. برای تعویض روغن شیر واقع در لولۀ خروجی که در پایین پمپ نصب‌شده است، را باز کنید.
بازرسی و نگهداری
- روغن در پمپ خلا وظیفۀ روان کاری پمپ را به عهده دارد و از نشت هوا در داخل چیلر برای جلوگیری از افت ظرفیت چیلر ممانعت می‌کند. نظر به اینکه ویسکوزیته (لزجت) روغن بر درجۀ خلا و عملیات راه‌اندازی در درجۀ حرارت‌های پایین تأثیر دارد، همواره از روغنی استفاده کنید که برای پمپ خلا توصیه‌شده است.
- هروقت روغن کثیف شده باشد آن را تعویض کنید. در بهره برداری اولیه، روغن به نظر سیاه می‌رسد که ناشی از خوردگی اولیۀ دریچه‌های کربنی است. این حالت روغن عادی بوده و اشکالی ندارد.
روش تعویض روغن پمپ خلا
- لوله خروجی را باز کنید و سپس دریچۀ تخلیه روغن را بازکنید. هنگامی‌که روغن کهنه کاملاً تخلیه شد. پمپ خلا را برای چند ثانیه راه‌اندازی کنید. در این حالت، لولۀ ورودی به هوای محیط متصل می‌شود و روغن از داخل پمپ به‌سهولت تخلیه خواهد شد.
- دریچه تخلیه را ببندید و روغن را داخل پمپ خلا از طریق لوله خروجی بریزید، تا به سطح تعریف‌شده برسد. (بین دو خط بر روی نشان‌دهنده سطح روغن)
- لوله خروجی را نصب کنید.
روش درست نگهداری چیلر جذبی و راه‌اندازی در شرایط آب و هوایی سرد؛
وقتی در وضعیت آب‌وهوایی سرد، پمپ پرچ راه‌اندازی شود، به علت زیادبودن لزجت روغن، ممکن است پمپ متوقف شود و موتور به راحتی نتواند کار کند. در این حالت، مدت ۲ تا ۳ دقیقه، پمپ را درحالی‌که لولۀ ورودی آن به هوای اتمسفر متصل است، بهره‌برداری کنید تا پمپ گرم شود و سپس آن را در حالت عادی بهره‌برداری قرار دهید.
سایر شرایط؛
مکش اشیای خارجی یا بهره‌برداری شدید ممکن است نواقصی را در داخل پمپ پدید آورد. همچنین درصورتی‌که محور گیرپاچ کرده باشد موتور نمی‌تواند محور را بچرخاند. این حالت‌ها معمولاً در صورتی پیش نمی‌آیند که اپراتور بادقت از پمپ خلا بهره‌برداری کند.
در صورت وقوع چنین حوادثی به‌ترتیب زیر عمل کنید:
- وقتی محور پمپ به‌راحتی دوران نمی‌کند، احتمال وجود اشیای خارجی یا گیر پاچ محور وجود دارد.
- درصورتی‌که میزان خلا توسط پمپ خلا افزایش نیابد، هرگاه کیفیت روغن خوب باشد، شیرها و فنرها اشکالی نداشته باشد، ممکن است فاصلۀ بین اجزا پمپ بیش از حد مجاز شده باشد و درنتیجه بهره‌برداری درزمان طولانی یا مکش گازهای خورنده ایجاد می شود.
بازرسی سالانه در نگهداری چیلر جذبی؛
نمونه گیری از محلول لیتیوم بروماید
برای بهره‌برداری چیلر جذبی با حداکثر کارایی، حداقل هر سال یک‌بار لازم است محلول لیتیوم بروماید آزمایش شود. قبل از نمونه‌گیری، لازم است چیلر جذبی حداقل به مدت شش ساعت بهره‌برداری شود. بهترین موقع برای نمونه‌گیری، انتهای فصل بهره‌برداری است.
روش نمونه گیری به شرح زیر است:
- شیر بخار (آب داغ) را ببندید. پمپ‌های آب چیلر و آب برج را خاموش کنید. بر روی ترمینال‌های مربوط به رله‌های آب چیلر و آب برج پل بزنید، سپس روی دکمۀ راه‌اندازی چیلر عمل کنید.
- شیرمیان بر مربوط به مبرد را باز کنید تا مبرد کاملاً وارد محلول شود.
- محلول را به مدت پانزده دقیقه یا بیشتر به‌وسیلۀ پمپ محلول بچرخانید تا متوسط غلظت محلول تقریباً به ۵۴درصد برسد. (در این حالت، وزن مخصوص در درجۀ حرارت اتاق برابر 6/1 می باشد) حدود ۳۰۰ سی‌سی از محلول را با غلظت حدود ۵۴درصد از شیر خروجی پمپ محلول به‌عنوان نمونه خارج کنید.
- محلول را داخل ظرفی که کاملاً بسته است، نگه دارید.
تنظیم رله های ایمنی؛
رله های ایمنی را به‌صورت دوره‌ای بازرسی کنید. درصورتی‌که از تنظیم خارج باشد، با استفاده از پیچ‌گوشتی تنظیم کنید. بعد ازآنکه رله چند بار عمل کرد، باز یا بسته بودن رله را در درجۀ حرارت یا فشار تعریف‌شده بررسی کنید. اگر رله کار نکند، آن را با رله نو تعویض کنید. برای زیر نظر گرفتن عملکرد رله از دماسنج یا فشارسنج بادقت های زیاد استفاده کنید.
کنترل کیفیت آب برج خنک کننده
پایین بودن کیفیت آب برج به کاهش راندمان مبدل حرارتی از طریق رسوب‌گذاری یا خوردگی منجر می‌شود و به لوله‌ها آسیب می رساند.
کیفیت آب باید بر اساس استانداردهای زیر باشد:
- کیفیت آب مصرفی (make up)
- کیفیت آب مصرفی (make up) به شرح جدول زیر است.
جدول استاندارد کیفیت آب مصرفی (make up)
| 1. شرح | 2. مقادیر استاندارد |
| 3. پی – اچ [25 C] | 4. 6.0 8.0 |
| 5. ضریب هدایت [25 C] (S/cm) | 6. <200 |
| 7. یون کلراید Cl- (mg CL-/L) | 8. <50 |
| 9. یون سولفات (mg So4 2-/1) SO4 2- | 10. <50 |
| 11. سختی کلی (mg Ca Co3/1) | 12. <50 |
| 13. آهن (mg Fe/l) Fe | 14. <0.3 |
| 15. یون سولفید (mg S 2-/1) S 2- | 16. __ |
| 17. یون آمونیم NH4 (mg NH4/1) | 18. <0.2 |
| 19. یون سلیکا (mg SiO21) SiO 2 | 20. <30 |
کیفیت آب برج جاری در مدار گردش
کیفیت آب برج جای در مدار گردش به شرح جدول زیر است.
جدول استاندارد کیفیت آب جاری در مدار گردش
| شرح | مقادیر استاندارد |
| پی – اچ [25 C] | 6.0 8.0 |
| ضریب هدایت [25 C] (S/cm) | <8200 |
| یون کلراید Cl- (mg CL-/L) | <200 |
| یون سولفات (mg So4 2-/1) SO4 2- | <200 |
| سختی کلی (mg Ca Co3/1) | <200 |
| آهن (mg Fe/l) Fe | <1.0 |
| یون سولفید (mg S 2-/1) S 2- | __ |
| یون آمونیم NH4 (mg NH4/1) | <1.0 |
| یون سلیکا (mg SiO21) SiO 2 | <50 |
تخلیه آب برج خنک کننده؛
چون مقداری از آب به‌صورت بخار یا به‌صورت نشتی از سیستم خارج می‌شود، باعث افزایش درصد نمک‌های موجود در آب می‌شود، لازم است برای جلوگیری از افزایش غلظت آب، هرازگاهی مقداری از آب را تخلیه کنیم و به‌جای آن آب (make up) اضافه کنیم تا غلظت آب‌جاری در مدار در محدودۀ تعریف‌شده در ۲ حفظ شود.
یکی دیگر از روش های نگهداری چیلر جذبی بازرسی لوله ها و تمیز کردن آن ها است:
رسوب تشکیل‌شده بر سطوح داخلی لوله‌ها سبب افت کارایی مبدل‌های حرارتی (کندانسور و ابزربر) می‌گردد. وقتی‌که رسوب‌های ایجادشده کیفیت عملکرد سیستم را کاهش می‌دهند، لازم است قبل از راه‌اندازی، در هر فصل از لوله‌های اواپراتور و کندانسور بازدید شود. چنانچه رسوب مشاهده می‌شود، بهتر است با استفاده از روش‌های مکانیکی یا شیمیایی از سطوح داخلی لوله‌ها رسوب‌زدائی گردد. نیاز به انجام رسوب‌زدایی بستگی به وضعیت رسوب‌های تشکیل‌شده دارد. بخصوص چون در ابتدای راه‌اندازی اولیه ممکن است گردوغبار یا اشیای خارجی به درون لوله‌ها رخنه پیدا کند، لازم است وضعیت کارکرد چیلر را در ابتدا در فواصل زمانی کوتاه ( یک‌هفته یا یک ماه) مورد رسیدگی قرارداد. پس از اطمینان از نبود مشکلات در ابتدای راه‌اندازی، می‌توان دوره‌های رسیدگی را با فواصل طولانی تر انجام داد.
هرگاه ضخامت لایۀ رسوب زیاد شود، لازم است کیفیت آب برج بررسی شود. در صورت ایجاد رسوب در سطوح داخلی لوله‌ها، علائم و نشانه‌های زیر ظاهر می شوند:
- ظرفیت چیلر کاهش می یابد؛
- درجه حرارت مبرد تقطیر شده در کندانسور که به سمت اواپراتور جریان می‌یابد، نسبت به حالت عادی افزایش می یابد.
- درجه حرارت آب برج که از چیلر خارج‌شده و به‌سمت برج جریان دارد، کمتر از حالت‌های معمولی خواهد شد و اختلاف درجه‌حرارت آب برج ورودی و خروجی از چیلر کاهش خواهد یافت.
- درجه حرارت محلول رقیق ابزربر و فشار داخلی آن افزایش می یابد.
در صورت بروز علائم فوق الذکر، برای حفظ ظرفیت و نگهداری چیلر جذبی و افزایش طول عمر آن، اقدامات پیشگیری زیر صورت گیرد:
رسوب‌گیری لولۀ کندانسور و ابزربر بروش مکانیکی
با این روش تا حدودی عملیات رسوب زدائی انجام می گیرد:
- شیرهای ورودی و خروجی را ببندید و شیرهای درین وونت را باز کنید تا آب از لوله‌ها و واتر باکس‌ها تخلیه شود.
- درپوش‌های هر دو واتر باکس‌ها را بردارید. سطوح داخلی واتر باکس را با برس تمیز کنید.
- لوله از جنس مس می‌باشد. سطوح داخلی لوله را با برسی که داخل لوله‌ها وارد می‌شود، تمیز کنید تا از ایجاد هرگونه صدمه به لوله‌ها جلوگیری کنید. درضمن تمیزکردن بروش فوق، سعی کنید داخل لولۀ آب جاری باشد؛ در این صورت تمیزکردن بهتر صورت می گیرد.
- وقتی عملیات تمیزکردن تمام شد، در پوش های واتر باکس‌ها را بعد از انجام عملیات زیر ببندید:
- هر بخشی را از نظر خوردگی بررسی کنید. در اطراف لوله‌های ورودی و خروجی، اتصال لوله‌ها به دیواره‌های کناری و سطوح تماس دیواره‌های کناری و فلانچ ها بادقت بیشتری بازرسی شود.
- لوله‌ها و سطوح داخلی واتر باکس‌ها را از نظر عدم وجود برس پارچه و سایر اشیای خارجی بادقت بررسی کنید.
- واشرهای مربوطه را به‌دقت بررسی کنید که احیاناً صدمه‌ای ندیده باشند.
رسوب‌گیری به روش شیمیایی
- رسوب معمولاً به صورت لایۀ سخت روی سطوح داخلی لوله‌ها تشکیل می‌شود که اغلب به‌سختی تشخیص‌پذیر است و باعث کاهش ضریب انتقال حرارت می شود.
- برای انتخاب روش شیمیایی مؤثر برای رسوب‌زدایی، لازم است عناصری را که آن را تشکیل می‌دهند، بشناسیم. رسوب‌ها معمولاً شامل کلسیم و زنگ آهن و گل هستند.
- تعیین مواد شیمیایی شوینده و روش رسوب زدایی
بعد از آنکه عناصر تشکیل دهندۀ رسوب تعیین می‌شوند، مؤثرترین مواد شیمیایی و روش برای رسوب‌زدایی انتخاب می‌شود. معمولاً مخلوطی از محلول کلریدریک‌اسید و افزودنی شیمیایی به کار می‌رود. به‌طورکلی حالت‌های زیر پیش می آید:
- نمک کلسیم: اسید ضعیف
- زنگ آهن: اسید قوی و افزودنی شیمیایی (برای جلوگیری از خوردگی)
- لایه گل: درصورتی‌که لایۀ گل ضخیم باشد، اسیدشویی چارۀ کار نخواهد بود و باید به روش مکانیکی رسوب‌زدایی شود.
- اتصال لوله‌ها: اول از شیرهای تخلیه، همۀ آب‌های چیلر را تخلیه کنید. اتصال لوله‌ها به چیلر مطابق دستورالعمل باید صورت گیرد.
- بعد از آنکه محلول اسید را طبق غلظت تعیین‌شده تهیه کردیم، آن را از طریق شیر درین وارد سیستم می‌کنیم. در این حالت شیر درین دیگر را بسته و فقط ونت را باز می‌کنیم تا هوا خارج شود و محلول سیستم را پر کند. پس از رسیدن به این شرایط، این وضعیت را برای مدت معین حفظ کنید. طول زمان بستگی به نوع محلول شیمیایی دارد؛ ولی ۴ تا ۶ ساعت طول می کشد.
احتیاط‌های لازم
- قبل از اینکه مواد شیمیایی را داخل ظرف بریزید، آن را کاملاً هم بزنید.
- در مواردی که رسوب تشکیل‌شده به مقدار زیاد باشد، غلظت اسید را اندکی افزایش دهید.
- برای جلوگیری از وجود هوا یا گاز داخل سیستم، هنگام شست‌وشو، باید هوا یا گازهای تشکیل‌شده همواره تخلیه شوند.
بازرسی های دوساله برای نگهداری چیلر جذبی؛
تمیزکردن شیشۀ چشمی
بعد از دو تا سه سال از شروع بهره‌برداری، شیشۀ چشمی کثیف می‌شود؛ به‌طوری‌که سطح محلول از طریق چشمی تشخیص‌پذیر نیست. در این حالت، واشر چشمی نیز فاسد می‌شود و لازم است تعویض شود.
شست‌وشو چشمی به‌صورت زیر انجام می شود:
- به داخل چیلر گاز نیتروژن تزریق می شود.
- سطح محلول را با تخلیه محلول کاهش می‌دهیم تا به زیرسطح چشمی برسد.
- در این حالت، چشمی را باز کنید و بعد از شست‌وشوی آن با استفاده از واشر جدید، آن را دوباره به‌دقت ببندید.
تعویض دیافراگم شیرهای دیافراگمی
دوره زمانی برای تعویض دیافراگم شیرهای دیافراگمی بستگی به تعداد باز و بسته کردن شیرها و زمان بهره‌برداری از چیلر دارد. درهرصورت، در فاصلۀ زمانی ۲ تا ۳ سال، دیافراگم‌ها و پیچ‌های شیر را معمولاً تعویض می‌کنند. به‌ویژه دیافراگم شیر دستی نصب‌شده روی لولۀ پرچ را حتماً هر سال یا هر دو سال یک‌بار تعویض کنید.
روش تعویض دیافراگم به شرح زیر است:
- چیلر را از گاز نیتروژن پر کنید.
- چیلر را از محلول و مبرد تخلیه کنید.
- 3پیچ های درپوش شیر را باز کرده ودر پوش را بردارید.
- دیافراگم را در جهت عکس دوران ساعت بچرخانید و آنرا شل کرده و بردارید.
- دیافراگم جدیدی بر روی بدنه شیر قرار دهید.
- در پوش را بر روی دیافراگم قرار دهید و پیچ های مربوطه را با دست سفت کنید.
- در حالی که شیر کاملاً باز می باشد دسته شیر را 4/1 دور بچرخانید وسپس پیچ ها را با آچار سفت کنید.
- شیر را باز کنید و مجدداً (در صورت لزوم) پیچ های درپوش را سفت کنید.
- قطعات شیر که تماسی با مسیر جریان محلول ندارند ر با روغن روان کاری کنید.